Балаҕан ыйын 25 күнүгэр нэһилиэк библиотекатыгар, Өрөспүүбүлүкэбит устуоруйатын кэрдиис кэмнэрин туһунан улуустааҕы киин библиотека оҥорбут үөрэтэр-сайыннарар суолталаах матырыйаалын көрдүбүт-иһиттибит.Бу күн биһиги республикабытыгар улахан суолталаах үөрүүлээх, кэрэ бэлиэ күн быһыытынан биллэр. 1990 сыллаахха балаҕан ыйын 27 күнүгэр Саха Өрөспүүбүлүкэтин судаарыстыбаннай суверенитетын туһунан Декларация ылыллыбыта. Бу докумуон Сахабыт сирэ сайдарыгар бөҕө тирэх буолбута. Россия састаабыгар киирэр туспа суверенитеттаах (бэйэни бас билии, тутулуга суох буолуу) судаарыстыба буолбуппут. Саха сирэ бэйэтин бас билиниитин тосхоллоро баар буолбуттара. Сиртэн хостонор баай, экэниэмикэ, бырамыысалынас тутулугар саҥа сүүрээннэр хото киирбиттэрэ. Төрөөбүт тылбытынан үөрэниибин, эйгэтин кэҥэтиибит хааччаҕа суох буолбута, култуураҕа, литэрэтиирэҕэ саҥа ааттар күөрэйбиттэрэ, көҥүл тыыннаах айымньылар өрө анньан тасхыбыттара. Дьон көҥүл тыынын ыймахтаабыта. Бу барыта ССРС диэн ааттаах модун держава ыһыллан, уларыта тутуу диэн ааттаммыт кэми кытта бииргэ буолбута.
Оскуола лидердара, салайааччы Наталья Матвеевна Степанова салалталаах Сахабыт сирин былааҕын ойуулаан плакат оҥордулар, былаах өҥүн суолтатын үөрэттилэр.
Салҕыы тэрээһиммит иккис түһүмэҕэр ыраах айантан кэллэххэ сып- сырдык уотунан көрсөр, бары сөбүлээн хаартыскаҕа түһэр сирбитин «Туругур, Дүллүкү» аркабыт бөҕүн- сыыһын ыраастаатыбыт. Кэрэ көстүүлээх айылҕабытын киртитимэҥ диэн ыҥырабыт.
Улуу Кыайыы 80 сылын бэлиэтиир тэрээһиннэр чэрчилэринэн, дэриэбинэбиттэн Хоро диэки барар суол төрдүгэр, Балаҕан көлүйэ уонна Орто көлүйэ алаастар икки ардыларыгар “Мин мантан сэриигэ барбытым”диэн суруктаах өйдөбүнньүк обелиск турар. Бу суол төрдүгэр мустан, Дүллүкү эбэлэрин үгүстэрэ тиһэх төгүлүн көрөн, быраһаайдаспыт ытык сирдэринэн буолар.Бу обелиһы онорбуттара: Санников Иван Алексеевич, Тарабукин Анатолий Михайлович-олохтоох оскуола учууталлара. Үрдүгэ-4м 16 см, туората-2 м, хабан турар сирэ- 5х2 м.»Мин мантан сэриигэ барбытым» өйдөбүнньүккэ сибэкки дьөрбөлөөх сүгүрүйэн, сэрии ыар сылларыгар Дүллүкү сириттэн- уотуттан саа- саадах тутан Аҕа дойдуну көмүскүү барбыт биир дойдулаахтарбытын ахтан- санаан аастыбыт.
Бу тэрээһиммит силигэ ситэригэр махтаныахпыт этэ оскуола салалтатыгар, директор Тихон Александрович Егоровка уонна автобус суоппарыгар Станислав Павлович Никифоровка.
