Олоҥхо – саха норуотун тылынан уус – уран айымньытын кылбайар үрдүк чыпчаала буолан, кини норуот историятын, философиятын, итэҕэлин, төрөөбүт дойдутун, айылҕатын үөрэтэргэ эмиэ улахан суолталаах.
Хас биирдии түөлбэ тус-туһунан олоңхолоох, онон түөлбэ бэйэтин олоңхотун быһааран, чинчийэн, бэйэ культуратын биир киэн туттар көрүңэ буолуохтаах.
Олохтоох олоҥхоһуттары чинчийии – үөрэтии, олоҥхоһуттар үтүө ааттарын үйэтитии, үүнэр көлүөнэ ыччакка сырдатыы, нэһилиэк уус – уран нэһилиэстибэтин байытыы, хаҥатыы, саҥа ааттары таһаарыы бу биһиги сүрүн сыалбытынан буолар. Ол курдук, биһиги нэһилиэкпитигэр олоҥхо декадатын чэрчитинэн, биир дойдулаахпыт устар ууну сомоҕолуур уус тыллаах Никита Семенович Александров- Ынта Никиитэ “Көр Буурай бухатыыр” олоҥхотуттан быһа тардан таба суруйуу ыытылынна.

Таба суруйууну саха тылын уонна литэрэтиирэтин учуутала А.И.Афанасьева суруттарда. Кыайыылаахтары үс бөлөххө арааран сыаналааһын буолла. Кыайыылаахтар Добун суругунан бэлиэтэннилэр.